BÜTÇE YÖNETİMİ
Bütçe; gelecek başta olmak üzere belirli bir süre sonra gerçekleşmesi öngörülen gelir ve giderin karşılıklı olarak rakam bazında tahminlerini içeren planlama tablosu olarak bilinir. Bütçe aynı zamanda yönetim sanatı olarak da değerlendirilir.
Şirketlerin yönetiminde kullanılan stratejik ve temel araçtır. Yönetim karar destek mekanizması olarak da ele alınır. Bütçe yapıldığı zaman henüz gerçekleşmemiş tahminleri kapsar. Öngörüyü gösteren sistematik bir mali plandır.
Bütçe yönetimi nedir?
Bütçe yönetimi, bir üst yönetimin ve yöneticinin şirket bünyesindeki stratejilerini, amaçlarını ve hedeflerini netleştirmeyi bütçeyle sağlamasıdır. Sağlıklı bir bütçe yönetimi yapmak için de profesyonel düşünmek ve olası her duruma karşı güvende olmak gerekir. Öngörülü, planlı ve dış etkenlere karşı güçlü olmak sağlıklı bütçe yönetiminin temel basamaklarıdır. Aynı şekilde profesyonel düşünmek, sayısal niteliklerin herkesin anlayabileceği seviyede tutmak da bütçe yönetimini sağlıklı bir şekilde yapmayı sağlar.
Bütçe yönetimi yapıldığı zaman şirketlerdeki temel politikalar belirlenmiş olur. Yöneticilerin genel stratejileri yazılı olarak netleşir. Bu stratejiler doğrultusunda da bütçe yönetimi nasıl yapılır sorusu yanıt bulur. Bütçe yönetimi sayesinde şirketlerdeki tüm çalışanlar bir amaç doğrultusunda ilerler. Hırs, motivasyon, sahiplenme ve sonuç odaklı çalışma performansı görülür. Kaynak kullanımının etkili bir şekilde yapılmasını sağlar. Gider ve yatırım bütçesi yöntemiyle verimli sonuçlar almaya yardımcı olur. Kaynakların net bir şekilde nereye ve ne şekilde harcanacağını belirler.
Bütçe yönetimi nasıl yapılır?
Kişisel ve işletmelere yönelik hedefleri gerçekleştirmek için ihtiyaç duyulan kaynakların tespitinin sağlanması ve eldeki kaynakların verimli kullanılmasını sağlayan operasyonların planına bütçe denir. Şirketlerde bütçe yönetimi ise finansal ve bunun dışında kalan her detayı içerir. Bütçe yönetim işlemi de bir tür planlama çeşididir.
Bütçe, kısa vadeli mali planlamaları kapsar. Uzun süreli stratejiler tahmini olarak değerlendirilebilir. Gerçekleşen, analiz edilen, daha net görülebilen ve doğruluk payı yüksek olabilecek bütçe, vadeli bir mali plandır. Şirketler bütçe planlamalarını çoğunlukla 1 yıllık yapar. Bu planlama bir bütün olarak değerlendirilir ve belirli yöntemlere göre gerçekleşir.
Bütçe sürecinin tanımlanması, organizasyon tasarlanması ve bütçe iş akışlarının oluşturulması bütçe planlamalarının ilk basamakları olarak değerlendirilir. Bütçenin uygulanma sistematiği ve bütçe faaliyet modelinin tasarlanması, zamanın planlanması, mali işler ve finansın altına yeni bütçe yapılanması oluşturulması da bütçe yönetimi gerçekleştirilirken yapılması gerekenlerdir.
Bütçe yapıldıktan sonra asıl değer katan aşama bütçe analizinin yapılmasıdır. Mali tahminlerin gerçekleşmesi karşılaştırılıp, birbirleriyle ölçülmesi ve aradaki farkın görülüp araştırılması, elde edilen verilerle aksiyon çıkarımı yapmayı gerektirir. Tüm bunlarla birlikte bütçe yönetimi programı işletmelerde yıllık bütçeleri denetleme, takip etme ve yönetme konusunda fayda sağlar.
Bütçe yönetiminde dikkat edilmesi gerekenler
Bütçe ve hazine yönetimi yaparken dikkat edilmesi gereken belli başlı noktalar vardır. Bunların başında işletmelerin bütçe yönetiminin amacını doğru bir şekilde bilmeleri gelir. Yatırım için yapılacak planlar, bütçe yönetimine bağlı olarak yapılmalıdır. Beklenmedik giderlere karşı önlem almak için gelir belirli miktardan fazla gösterilmelidir. Muhasebe aşaması efektif ve hatasız şekilde yönetilmelidir. Aynı şekilde muhasebe alanında profesyonel ve uzman biriyle çalışmalıdır. Bütçe sarsıntısı yaşanabilecek durumlar önceden planlanıp, hesaba katılmalıdır. Bütçenin önemli kalemleri ile özel olarak ilgilenmek de gerekir.
Bütçe yönetimi yapmanın avantajları nelerdir?
Şirketlerin bütçe yönetimi yapması birçok avantajı da beraberinde getirir. Sağlanan avantajlar sayesinde hemen her şirket bütçe yönetim çalışmalarına önem verir. Doğru bütçe yönetimi yapmak da aynı oranda oldukça önemlidir. Bütçe yönetimi yapmanın avantajlarının başında da şirketlerin mali yapısının geleceği ile ilgili tutarlı tahminler yapabilmesi gelir.Mali yapı ile ilgili planlamalar organize şekilde yapılır ve şirket yönetimi kolay ve anlaşılabilir bir düzeye oturur. Şirketi etkileyecek belirsizlikler çözüme ulaşır. Olası riskler ve sorunlardan minimum seviyede etkilenir. Şirketin bütçe yönetimi ile planlamaya olan güven artar. Bundan kaynaklı olarak çalışan motivasyonu da yükselir. Yatırım ve girişimlerin performansı da daha kolay bir şekilde ölçülür. Tüm bu avantajlar bütçe yönetiminin değerini ve önemini artırır. Böylece çoğu şirket bütçe yönetimi ve planlamasını kısa vadeli (genelde yıllık) olarak yapar. Getirisi birçok farklı kanal üzerinden görülür ve şirketler kar elde etmeye başlar.